تک بانکی ۱۰۰۰ شیلینگ سومالی سال ۱۹۹۰

طراحی و ویژگی‌های ظاهری
در سمت رویی اسکناس، تصویر دو زن نشسته در حال سبدبافی (weaving baskets) دیده می‌شود که نمادی از صنایع دستی محلی و نقش زنان در اقتصاد سنتی سومالی است. در پس‌زمینه و بخش‌هایی از طراحی، الگوهای تزئینی رنگی و خطوط گرافیکی ظریف به چشم می‌آیند. سمت پشتی اسکناس نمایی از بندر موگادیشو (پایتخت سومالی) را نشان می‌دهد، با کشتی‌ها، اسکله و نمای خط ساحلی شهر. اندازه اسکناس تقریباً ۱۵۳ × ۷۵ میلی‌متر اعلام شده است.

در قسمت برگه‌ها و امنیت اسکناس، یک واترمارک دیده می‌شود: تصویر مردی با عمامه — که احتمالاً تصویری از «سید محمد عبدالله حسن» معروف به «ملا» باشد — نقشی به عنوان واترمارک دارد. همچنین اسکناس به دو زبان (لاتین و عربی) دارای نوشته‌هایی چون “BANKIGA DHEXE EE SOOMAALIYA” (بانک مرکزی سومالی) و “CENTRAL BANK OF SOMALIA” است.

زمینه اقتصادی و تأثیرات انتشار اسکناس
انتشار اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ در سال ۱۹۹۰ ریشه در نیاز به واحد پولی بزرگ‌تر داشت؛ اقتصاد سومالی در آن زمان با تورم و کاهش ارزش پول ملی مواجه بود. در واقع، اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ قسمتی از تلاش برای تأمین وسیله‌ای مناسب برای معاملات بزرگ‌تر بود.

اما همزمان با وخامت شرایط سیاسی و آغاز جنگ داخلی در اوائل دهه ۱۹۹۰، اعتماد به نظام مالی و بانک مرکزی فرو پاشید. بانک مرکزی عملاً فعالیت خود را در بسیاری از مناطق از دست داد و مناطق مختلف کشور به چاپ و انتشار اسکناس‌های محلی مستقل روی آوردند.  در نتیجه، ارزش اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ به شدت کاهش یافت و تورم نرخ ارز را به شدت تحت تأثیر قرار داد. ویکی‌پدیا

در جدول نرخ‌های آزاد بازار، در سال ۱۹۹۱ ارزش شیلینگ سومالی به حدود ۲٬۰۰۰ شیلینگ در برابر دلار آمریکا رسیده بود، و در سال‌های بعد هم کاهش مداومی داشت. این روند باعث شد اسکناس‌های کوچک‌تر به محاق فراموشی روند و فقط اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ باقی بماند.

ارزش کلکسیونی و وضعیت فعلی
امروزه اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ ۱۹۹۰ جمع‌آوری‌کنندگان اسکناس جهان را به خود جلب کرده است. وضعیت «Uncirculated» (بدون گردش) یکی از رده‌های مورد توجه است و ارزش آن می‌تواند بین چند دلار تا بیشتر باشد، بستگی به وضعیت نگهداری، شناسایی امضاءها و نسخه اسکناس دارد.  برخی منابع عددی در بازه ۵ تا ۲۰ یورو یا معادل دلاری آن را برای نسخه‌های عالی (UNC) منتشر کرده‌اند. Robert’s World Money

یکی از جنبه‌های جالب اینکه بعضی از نسخه‌های اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ مربوط به منطقه پنتلند (Puntland) هستند؛ نسخه‌هایی که تحت عنوان P-R10 چاپ شده‌اند و طراحی مشابه اما با تفاوت‌های منطقه‌ای دارند.

اما باید توجه داشت که این اسکناس، هم‌اکنون فاقد ارزش رسمی معامله‌ای (legal tender) است یا به عبارتی، خارج از گردش پول قانونی است. به بیان دیگر، اگر شخصی این اسکناس را داشته باشد، نمی‌تواند آن را در معاملات روزمره کشور سومالی به عنوان پرداخت بپذیرند. مطمئناً بخشی از اعتبار آن امروز صرفاً نماد تاریخی و کلکسیونی است.

اهمیت تاریخی و نماد فرهنگی
اسکناس ۱۰۰۰ شیلینگ ۱۹۹۰ نمایندهٔ دوره‌ای از تاریخ سومالی است که با امید به ثبات اقتصادی منتشر شد، اما به سرعت تحت تأثیر بحران‌های سیاسی و جنگ داخلی قرار گرفت. تصویر زنان بافنده بر آن، پیوند اسکناس با زندگی مردم عادی و تأکید بر صنایع دستی سنتی را نشان می‌دهد. نمای بندر موگادیشو، نیز ارتباط تاریخی شهر بندری با تجارت و دریانوردی را به تصویر می‌کشد.

به همین دلیل، برای محققان تاریخ پول، اقتصاددانان و کلکسیونرها، این اسکناس نه صرفاً یک برگه کاغذ، بلکه سندی است از تغییرات سیاسی، فروپاشی مؤسسات مالی و بحران اعتماد ملت به نظام پولی.